مهدویت، رو در رو با جاهلیت!

 

یکی از جلوه‌های زیبای ظهور و ایجاد حکومت جهانی امام مهدی(عج)، نابودی و محو جاهلیّت و تاریکی‌های وحشتزای نادانی و سفاهت بشر است. جاهلیّت و بی‌خردی‌ای که در طول قرون و اعصار، گاهی به نام علم و عقلانیّت، مقام والای انسانی را از اوج ملکوت به حضیض پست‌ترین مراتب حیوانی کشانده است.

بر اساس بشارت‌های قرآن و معصومان(علیهم السلام) آن حجّت حق جلوه‌گری می‌کند تا زشت‌ترین جلوه‌های نادانی و سفاهت قرون و اعصار را در هم شکند و با جلوة نورانی خویش، دنیایی پر از علم و عقل، حکمت، صفا و صمیمیّت به وجود آورد.

 

 

 

 

 

 

---

 

 

پیرامون جاهلیّت ستیزی حضرت مهدی(عج) احادیث و روایات فراوانی مطرح شده که به نقل دو روایت اکتفا می‌کنیم.

1- از امام باقر(علیه السلام) پرسیدند: هرگاه قائم قیام کند با چه روشی با مردم رفتار می‌کند؟ حضرت فرمودند:

«به سیره و روشی که رسول خدا عمل می‌کرد، تا اسلام را پیروز گرداند.» راوی پرسید: سیرة رسول الله(صلی الله علیه و آله) چگونه بود؟ حضرت می‌فرماید: «آنچه را که در جاهلیّت بود، باطل کرد و با مردم به شیوه عدل مواجه شد. همچنین امام عصر(عج) زمانی که قیام کند؛ آنچه را که در عصر جاهلیّت و آرامش و تن آسایی در اختیار مردم بود، باطل می‌کند و با مردم به عدل رفتار می‌کند.»

2- از امام صادق(علیه السلام) در مورد سیره امام مهدی(عج) سوال کردند؟ حضرت فرمودند:

«آنچه را که رسول الله (ص) انجام داد، انجام می‌دهد و آنچه را که رسول‌الله(ص) از آثار و شیوه‌های جاهلی نابود کرد؛ نابود می‌کند و اسلام را تجدید حیات می‌بخشد.»

یک پرسش اساسی و مهم: با توجّه به حاکمیّت سلطه و قدرت‌های استکباری بر جهان امروز و با توجّه به سیطرة عظیم امپریالیسم خبری بر شرق و غرب عالم و با عنایت به گسترش فساد و ظلم در گیتی؛ آیا امیدی به نجات انسان از جاهلیّت قرون و اعصار هست؟ آیا صبح صادقی برای انسان سرگردان در ظلمات وجود دارد؟ آیا پنجره‌ای به سوی نور و بهار و سرسبزی دنیای آفت زده، باز می‌شود؟

آری، نه تنها امیدی هست، بلکه این ارادة خدا(1) و وعده حتمی(2) اوست.

امّا چگونه؟

در ابتدای سخن گفتیم: امام مهدی(عج) شیوه‌های جاهلی بشر را از میان می‌برد، آن چنان که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) جاهلیّت زمان خویش را نابود فرمود. توجّه به چند فراز، این مطلب را روشن‌تر می‌کند.

1- از نشانه‌های اصلی و مهمّ عصر جاهلیّت؛ نشناختن و نداشتن رهبر و امام شایسته و معصوم است. در حالی‌که اوّلین شاخصة حکومت مهدوی؛ امامت و رهبری امام معصوم(حضرت مهدی(عج)) است.

رهبری حکومت واحد جهانی را خدای متعال بر عهدة بندة صالح خود، حضرت حجّت بن الحسن(عج) قرار داده و او یگانه انسان روی زمین است که امروز خدای متعال معصوم بودن او را امضا فرموده است. اوست که از هر گونه لغزش و آلودگی، اشتباه کاری و خطا برکنار است.

امام رضا(علیه السلام) در دعایی که به یونس بن عبدالرّحمن تعلیم فرمودند، در فرازهایی از آن، می‌فرمایند:

امام مهدی(عج) با چنین مشخّصة ممتازی (عصمت) دست همة قدرتمندان و زورمندان فاسد که دنیا را به جهل و فساد و تباهی کشانده‌اند، کوتاه می‌کند؛

2- او می‌آید تا دانش و بینش انسان به جاهلیّت کشیده شده را، به اوج برساند. او از نظر دانش و بینش همتای جدّش علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) است و دانش‌های علوی در سینة او موج می‌زند. او گنجینة دانش الهی در زمین است و تمام علوم پیامبران گذشته به حضرتش به ارث رسیده است. او به همة زوایای این جهان گسترده، آگاهی دارد. راه‌های آسمان را به گونه‌ای می‌شناسد که دانشمندان امروزی، حتّی به اسرار زمینی آن، آگاهی ندارند.

امام باقر(علیه السلام) می‌فرماید:

«آنگاه که قائم ما قیام کند، خداوند دستش را بر سر بندگان خواهد گذاشت. عقل‌های آنها را جمع و تفکّرشان را کامل خواهد کرد.»(4)

و از امام سجّاد(علیه السلام) نقل شده که فرمودند:

«علم 27 حرف است. آنچه پیامبران آوردند و برای مردم آشکار ساختند؛ تنها دو حرف بوده است و مردم تا به امروز، جز آن دو حرف را نشناخته‌اند. هنگامی‌که قائم ما قیام کند، 25 حرف دیگر را آشکار می‌کند و در بین مردم بسط می‌دهد و بر آن دو حرف گذشته، می‌افزاید و 27 حرف را می‌پراکند.»؛(5)

3- برای از بین بردن همة آثار جاهلیّت قرون و اعصار، یاران امام مهدی(عج) با او این چنین بیعت می‌کنند:

امام مهدی(عج) نیز در حقّ خود تعهّد می‌کند که:

«از راه آنها برود. جامه‌ای مثل جامة آنها بپوشد. مرکبی همانند مرکب آنها سوار شود.آن چنان که آنها می‌خواهند باشد. به کم راضی و قانع شود. زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند، چنان که پر از ستم شده است. خدا را آن چنان که شایسته است، بپرستد. برای خود دربان و نگهبان اختیار نکند و ...»؛(7)

4- در طول تاریخ، عاملان اصلی انحرافات فکری و تحریف حقایق و دیگرگون کردن متون مذهبی سه گروه بوده‌اند:

گروه اوّل، روحانیون دنیادار و وابسته به حکومت‌های فاسد؛

گروه دوم، سرمایه داران و اشراف و به تعبیر قرآن مترفین؛

گروه سوم، حکومت‌های غیر اسلامی ‌و به ظاهر اسلامی.‌

از دشوارترین مبارزات امام مهدی(عج) مبارزه با این گروه‌ها است. چون این مبارزه، مبارزه با همة ابعاد فکری ریشه‌دار در یک جامعه است، آن هم با چهرة حق به خود گرفته.

امام علی(علیه السلام) دربارة شیوه و رفتار امام زمان(عج) می‌فرماید:

و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند:

«مردم را بر اساس دین و شریعت من برپا می‌دارد و آنها را به کتاب پروردگار بزرگ دعوت می‌کند.»(9)

در آن نهضت عظیم جهانی باز هم رسالت عظیم اسلام است که ملّت‌ها را از گرداب جهالت و سرگردانی نجات دهد و امام مهدی(عج) مجدّد اسلامِ راستینِ ضدّ جهل و نادانی خواهد بود؛

5- امروز در جوامع انسانی امنیّت فردی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به شدّت مورد هجوم واقع شده و سیر جنایات هر روز، رو به افزایش است. دوران قیام حضرت مهدی(عج) عصر بازگشت حق به صاحبان حقوق است، عصر نجات مظلوم از ظلم است، عصر رهایی بشر از دام تباهی است و عصر آزادی انسان از بند هرگونه پلیدی است.

امام حسن عسکری(علیه السلام) در سفارش‌های خویش به فرزندش حضرت مهدی(عج) می‌فرماید:

«خداوند با دست تو کمر ستمگران را می‌شکند. شعائر دین را باز می‌گرداند. آفاق جهان را روشن می‌سازد و آرامش و صلح را از کران تا کران برقرار می‌کند... کودکی که در گهواره آرمیده، آرزو می‌کند که بتواند به سوی تو بشتابد. وحشیان صحرا آرزو می‌کنند که بتوانند به سویت راهی یابند. اقطار و اکناف جهان سبز و خرّم می‌شود. چهرة دنیا خندان و قلّه‌های شرف و عظمت از تو شاداب و خرامان می‌گردد. شالودة حق استوار می‌شود و فراری‌های احکام دین به آشیانه‌های خود باز می‌گردد. ابرهای پیروزی، باران نصرت را سیل‌آسا بر تو فرو می‌ریزد. دشمنانت خوار و زبون و دوستانت عزیز و پیروز می‌شوند. در روی زمین از ستمگران جنایتکار و منکران طغیانگر و دشمنان تجاوزگر و مخالفان عنادگر احدی باقی نمی‌ماند. هر کسی به خدا توکّل کند خداوند او را بس است. خداوند امر خود را به پایان می‌رساند، که خداوند برای هر چیز، ‌اندازه‌ای مقرّر فرموده است.»(10)

6- عصر جاهلیّت، عصر بی هویّتی و بردگی، زنده به گور شدن زنان و دختران، عصر به تاراج رفتن حیثیّت و شخصیّت واقعی زن، دوران تبرّج و وسیلة کام‌جویی از این موجود برای مردان بود. در چنان روزگاری، پیامبر رحمت(ص) به فرمان پروردگار، دل‌های مأیوس آن ستمدیدگان را روشن ساخت و شخصیّت و هویّت واقعی زنان را به آنان بازگرداند.

زنان در دنیای امروز چنان که می‌دانیم وضعیت بهتری از عصر جاهلیّت ندارند. یکی از ثمرات قیام جهانی امام مهدی(عج) بازگرداندن هویّت و شخصیّت واقعی زن به او است. زنان در قیام و حکومت مهدی(عج) مقام و موقعیّت خاصّی دارند.

امام باقر(علیه السلام) می‌فرماید: «به خدا سوگند، سیصد و سیزده نفر می‌آیند که پنجاه نفر از این عدّه زن هستند و بدون هیچ قرار قبلی در مکّه کنار یکدیگر جمع خواهند شد. این است معنای آیة شریف: هر جا باشید خداوند همة شما را حاضر می‌کند؛ زیرا او بر هر کاری توانا است.»(11)

دوران بردگی، وحشت و استثمار زنان به پایان خواهد رسید و در عصر زیبای ظهور، به رشد و کمال خویش ادامه خواهند داد.

و اینها همه، نشانة مبارزة بی‌امان امام مهدی(عج) با آثار جاهلیّت انسان در طول قرون و اعصار است و به فراز بردن این موجود تا اوج ملکوت و بازگرداندن هویّت واقعی انسان به اوست.

اندیشة مهدویّت و منزلت شیعه

در ضمن تمام مباحث گذشته، از جاهلیّت نخستین تا جاهلیّت نوین، به این باور مهم رسیدیم که اعتقاد به مهدویّت در بینش تشیّں یعنی مبارزة بی‌امان با جاهلیّت همة دوران‌های بشری و قیام مهدی(عج) یعنی نابودی کامل سفاهت و نادانی بشر.

تشیّع یعنی اعتقاد به زیباترین جلوة حق در هستی، یعنی حیات و زندگی مادّی و معنوی، یعنی علم و دانش و حکمت الهی، یعنی تمدّن و رشد و بالندگی انسان، یعنی آزادی بشر از قید همة جهالت‌ها، بردگی‌ها و سفاهت‌ها، یعنی پرواز انسان از حضیض مادّی‌گری به اوج بندگی خدا و ملکوت، یعنی حذف همة آثار نادانی و جهالت حاکم بر دنیای امروز...

پی‌نوشت‌ها:

1. سورة قصص (28)، آیة 5.

2. سورة نور (24)، آیة 55.

3. جمال الاسبوع، ص 507.

4. منتخب الاثر، ص 483.

5. آیندة جهان، ص 53.

6. منتخب الاثر، ص 469.

7. نهج البلاغه، خ 138.

8. کمال‌الدّین، ص 411.

9. بحارالانوار، ج10، ص104.

10. بحارالانوار، ج52، ص223.

11. معجم الامام المهدی، ج1، ص 534.

منبع:

اسماعیل حاجیان

ماهنامه موعود شماره 114

م:تبیان